Gmina Chełmża

KATYŃ

WIOSNA 1940

Ziemia z miejsca zbrodni katyńskiej.

Ofiarami  ludobójstwa  dokonanego przez NKWD wiosną 1940 roku było ponad 21 tys. Polaków: ofierów, podoficerów oraz szeregowców Wojska Polskiego, częściowo pochodzących z rezerwy -naukowców, lekarzy, inżynierów, prawników, nauczycieli, urzędników państwowych, przedsiębiorców, funkcjonariuszy policji, którzy po agresji ZSRR na Polskę zostali po 17 września 1939 roku w różnych okolicznościach zatrzymani przez  Armię Czerowoną jako jeńcy wojenni. Wsród ofiar znalazła się jedyna kobieta: Janina Antonina Lewandowska z domu Dowbor-Muśnicka– polski pilot szybowcowy i samolotowy, podporucznik i pilot WP II RP.Ofiary zbrodni stalinowskiej pogrzebano w masowych grobach w Katyniu, Miednoje i Charkowie. Powodem zbrodni, wykonanej na rozkaz Stalina, była chęć pozbawienia narodu polskiego elity, której przedstawicielami byli zamordowani oficerowie, co miało uniemożliwić odrodzenie państwa polskiego.  Rozstrzeliwań dokonywano w ścisłej tajemnicy, oddając strzał z niewielkiej odległości w tył głowy. Zbiorowe groby ujawniono w 1943 roku na podstawie informacji miejscowej ludności rosyjskiej (Kriwoziercewa i Kisielewa) przekazanych władzom niemieckim. Stalin nie przyznając się do mordu, sugerował, że Polacy uciekli do Mandżurii.  Reakcją władz ZSRR na ujawnienie zbrodni było zerwanie stosunków z polskim rządem londyńskim na emigracji w 1943 r. Prawda o zbrodni bardzo długo była ukrywana. Dopiero w 1990 r. prezydent ZSRR Michaił Gorbaczow przyznał, że mordu dokonali Rosjanie. W 1992 r. prezydent Rosji Borys Jelcyn zadecydował o udostępnieniu stronie polskiej dokumentów na temat zbrodni katyńskiej.